Hàng thừa kế thứ nhất là gì? Tìm hiểu quyền lợi và nghĩa vụ chi tiết

Hàng thừa kế thứ nhất là gì? Hàng thừa kế thứ nhất được hưởng tài sản trong trường hợp nào? Các bạn hãy cùng theo dõi bài viết sau của Luật Hoàng Nguyễn để tìm ra câu trả lời cho vấn đề này.

Quy định về hàng thừa kế thứ nhất theo pháp luật Việt Nam

Pháp luật Việt Nam có những quy định về hàng thừa kế theo từng cấp bậc khác nhau. Việc hiểu rõ về hàng thừa kế thứ nhất giúp nắm bắt được quyền lợi và nghĩa vụ của những người thừa kế. Bên cạnh đó tránh được những xung đột pháp lý không đáng có.

Hàng thừa kế thứ nhất là gì?

Hàng thừa kế là thuật ngữ dùng để chỉ các nhóm người có quyền được hưởng di sản thừa kế từ người đã mất theo quy định của pháp luật. Tại Việt Nam, các hàng thừa kế được quy định rõ ràng trong Bộ luật Dân sự.

Để xác định người thừa kế theo hàng thừa kế, luật pháp sẽ quy định dựa trên 3 yếu tố: Huyết thống, hôn nhân và nuôi dưỡng.

Theo quy định pháp luật, hàng thừa kế thứ nhất gồm các đối tượng nào?

Luật pháp nước ta quy định, hàng thừa kế thứ nhất là hàng thừa kế cao nhất. Hàng thừa kế thứ nhất được quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015 bao gồm: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, con đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con nuôi của người chết.

Di sản sẽ được phân chia bằng nhau trường hợp nhiều người ở cùng hàng thừa kế. Những người thừa kế ở hàng sau chỉ có quyền nhận di sản khi: Người đi trước đã mất, từ bỏ hoặc bị tước quyền thừa kế.

Quyền lợi của hàng thừa kế thứ nhất

Người trong hàng thừa kế thứ nhất được ưu tiên hơn so với hàng thừa kế thứ hai và thứ ba. Dưới đây là những quyền lợi cũng như các trường hợp đặc biệt sẽ thay đổi quyền lợi của hàng thừa kế thứ nhất.

Những quyền lợi mà hàng thừa kế thứ nhất được hưởng

Những người có quyền ưu tiên nhất trong danh sách thừa kế là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Theo quy định, họ sẽ có các quyền lợi sau:

• Quyền ưu tiên thừa kế: Hàng thừa kế thứ nhất luôn được xếp trên các hàng khác khi nhận di sản thừa kế. Trong trường hợp người mất không để lại di chúc, di sản sẽ được chia đều.

• Quyền được bảo vệ quyền lợi hợp pháp: Người thuộc hàng thừa kế này có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ. Nếu không thỏa thuận được về việc phân chia, họ có quyền yêu cầu tòa án giải quyết.

• Quyền được thông báo và cung cấp thông tin về di sản: Các thừa kế hàng thứ nhất có quyền được thông báo về tình trạng và giá trị của di sản. Họ có quyền yêu cầu người quản lý di sản cung cấp thông tin về việc quản lý di sản.

• Quyền từ chối thừa kế: Mặc dù có quyền ưu tiên, nhưng người thừa kế thứ nhất vẫn có quyền từ chối thừa kế. Dùng văn bản xác nhận của cơ quan có thẩm quyền để xác nhận thông tin trên.

Những quyền lợi này đảm bảo rằng các thừa kế hàng thứ nhất được bảo vệ và có cơ hội công bằng trong việc hưởng di sản từ người đã mất.

Các trường hợp quyền lợi thừa kế bị thay đổi

Trong quá trình thừa kế, không phải lúc nào quyền lợi của hàng thừa kế thứ nhất cũng được đảm bảo tuyệt đối. Có một số trường hợp đặc biệt có thể làm thay đổi hoặc hạn chế quyền lợi của họ:

• Di chúc: Di chúc có thể quy định khác với quy định pháp luật về thứ tự và tỷ lệ chia phần thừa kế. Người lập di chúc có thể phân chia tỷ lệ thừa kế của các thành viên khác nhau.

• Bị tước quyền thừa kế: Nếu người thừa kế có hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng liên quan đến người chết hoặc tài sản thừa kế, họ có thể bị tòa án tước quyền thừa kế.

• Người thừa kế không đủ năng lực hành vi: Người thừa kế là người không đủ năng lực hành vi (trẻ em, người tâm thần) thì người đại diện hợp pháp sẽ thay họ thực hiện trách nhiệm pháp lý.

Nghĩa vụ của hàng thừa kế thứ nhất là gì?

Ngoài việc hưởng di sản, những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất cũng có các nghĩa vụ pháp lý cụ thể cần thực hiện.

• Nghĩa vụ chung: Thực hiện nghĩa vụ thanh toán các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản của người đã mất như trả nợ, đóng thuế, thực hiện các nghĩa vụ khác mà người chết để lại; bảo quản tài sản thừa kế không bị thất thoát, hư hỏng; làm thủ tục khai tử, xin giấy chứng tử, đăng ký thừa kế…

• Nghĩa vụ đối với người thừa kế khác: Chia phần thừa kế công bằng theo quy định pháp luật hoặc theo di chúc; giải quyết các tranh chấp phát sinh trong quá trình chia thừa kế.

• Nghĩa vụ đối với chủ nợ của người chết: Trả nợ cho chủ nợ của người chết trong phạm vi giá trị di sản.

Quy trình thực hiện thừa kế cho hàng thừa kế thứ nhất

Để quy trình thừa kế diễn ra thuận lợi và hợp pháp, các thừa kế cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ và thực hiện các thủ tục sau:

Quy trình thừa kế gồm các bước nào?

Quy trình thừa kế theo luật pháp của nước ta hiện nay gồm các bước sau:

• Bước 1: Tìm hiểu về di sản.
• Bước 2: Xác định người thừa kế.
• Bước 3: Làm thủ tục khai tử.
• Bước 4: Xin giấy chứng tử.
• Bước 5: Làm thủ tục đăng ký thừa kế.

Thủ tục và giấy tờ thực hiện

Để có thể nhận được di sản thừa kế, người thuộc hàng thừa kế thứ nhất cần phải chuẩn bị:

• Giấy tờ cần thiết: Giấy chứng tử, giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế, di chúc (nếu có), giấy tờ về tài sản, giấy tờ liên quan đến nợ và nghĩa vụ tài sản.

• Thủ tục thực hiện: Gồm các bước khai nhận di sản thừa kế, thông báo công khai, lập biên bản phân chia di sản, chuyển quyền sở hữu tài sản.

Thừa kế là một vấn đề phức tạp và liên quan đến nhiều quy định pháp luật. Bài viết này đã giúp bạn tìm hiểu về hàng thừa kế thứ nhất là gì cùng các vấn đề xung quanh chủ đề này. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào hoặc đang cần tư vấn pháp lý chi tiết về vấn đề thừa kế, hãy để lại ngay thông tin bên dưới hoặc liên hệ trực tiếp với Luật Hoàng Nguyễn qua hotline 09464 99998 để được hỗ trợ nhanh nhất!