Đại diện thừa kế là gì? Những quy định đề cử người thừa kế

Trong lĩnh vực pháp lý, khái niệm “đại diện thừa kế” là một khái niệm quan trọng đồng thời cũng gây nhiều tranh cãi và hiểu lầm. Đại diện thừa kế đóng vai trò quan trọng trong việc thừa kế tài sản của người đã mất, đặc biệt khi không có di chúc rõ ràng hoặc có tranh chấp về quyền lợi thừa kế. Khái niệm này không chỉ liên quan đến pháp lý mà còn đề cập đến những vấn đề về đạo đức và tình cảm gia đình. Hãy để Luật Hoàng Nguyễn giúp bạn hiểu rõ hơn về câu hỏi đại diện thừa kế là gì trong bài viết này.

Tìm hiểu đại diện thừa kế là gì?

Theo Khoản 1 Điều 134 Bộ luật dân sự 2015 quy định, đại diện thừa kế là việc cá nhân hoặc tổ chức nhân danh và vì lợi ích của các cá nhân hoặc tổ chức khác để xác lập và thực hiện các giao dịch dân sự. Tuy nhiên, giao dịch mà pháp luật quy định phải tự xác lập thì các bạn không được phép thông qua người đại diện để tiến hành. Hiện nay, đại diện thừa kế có 2 loại:

• Đại diện theo pháp luật: Quyền đại diện này được thiết lập theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, theo điều lệ của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật.

• Đại diện theo ủy quyền: Quyền đại diện này được thiết lập thông qua sự ủy quyền giữa người đại diện và người được đại diện.

Pháp luật Việt Nam chưa có định nghĩa cụ thể về đại diện thừa kế là gì. Tuy nhiên, có thể hiểu là khi có nhiều người cùng hàng thừa kế, người trong gia đình sẽ thỏa thuận và cử ra một người đại diện chung để nhận di sản. Ví dụ, các đồng thừa kế có thể cử một người đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất.

Người đại diện cần có đầy đủ năng lực hành vi dân sự và chịu trách nhiệm hình sự với hành động của mình.

Pháp luật quy định về việc cử người đại diện thừa kế là gì?

Theo Khoản 4 Điều 5 Thông tư 23/2014/TT-BTNMT quy định về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, trong trường hợp có nhiều người thừa kế quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, nếu những người thừa kế có văn bản thỏa thuận chưa phân chia thừa kế và yêu cầu cấp một giấy chứng nhận cho người đại diện đối với toàn bộ diện tích và tài sản gắn liền với đất, thì giấy chứng nhận sẽ được cấp cho người đại diện đó.

Văn bản thỏa thuận về việc cử người đại diện thừa kế để đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cần phải được công chứng tại các tổ chức công chứng hoặc chứng thực tại ủy ban nhân dân xã.

Trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sẽ có ghi rõ thông tin của người đại diện. Và có dòng chữ sau: “Là người đại diện của những người được thừa kế gồm:… (chỗ ba chấm sẽ ghi lần lượt tên của những người được thừa kế quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất).”

Đại diện thừa kế có được tự ý bán đất theo ý muốn không?

Theo phân tích ở mục 2, mặc dù người đại diện sẽ được đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận vẫn sẽ ghi rõ người đại diện này là đại diện cho những người thừa kế nào. Về cơ bản, quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở cũng như các tài sản khác gắn liền với đất vẫn thuộc về những người thừa kế chính thức.

Người đại diện chỉ thay mặt cho người thừa kế thực hiện các thủ tục và giao dịch mua bán với bên thứ ba liên quan đến bất động sản, mà không có quyền định đoạt tài sản. Các đồng thừa kế được ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là đồng sở hữu chung đối với bất động sản này. Chỉ chủ sở hữu tài sản hợp pháp mới có đầy đủ quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt tài sản.

Vì vậy, khi người đại diện thừa kế thực hiện các giao dịch liên quan đến bất động sản và tài sản trên đất, họ cần có sự đồng ý của tất cả các đồng thừa kế. Người đại diện không được phép tự ý bán đất nếu chưa có sự chấp thuận của các đồng thừa kế.

Nếu người đại diện tự ý bán đất mà không hỏi ý kiến của các đồng thừa kế, hợp đồng mua bán đó sẽ bị coi là vô hiệu do không đáp ứng được điều kiện về chủ thể có quyền giao kết hợp đồng. Khi đó, các đồng thừa kế có quyền khởi kiện và yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng mua bán vô hiệu. Khi Tòa án đã ra bản án hoặc quyết định tuyên hợp đồng vô hiệu, các bên tham gia hợp đồng sẽ phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận: bên mua phải trả lại nhà cho bên bán, và bên bán phải trả lại tiền cho bên mua.

Trên đây là câu trả lời về đại diện thừa kế là gì cùng những vấn đề xung quanh việc đại diện thừa kế. Trong pháp lý, vai trò của đại diện thừa kế là không thể phủ nhận trong việc giải quyết các vấn đề thừa kế phức tạp. Đại diện thừa kế không chỉ đóng vai trò là người đại diện cho người thừa kế bị vắng mặt mà còn là bảo vệ cho quyền lợi và tài sản của họ. Bằng cách này, khái niệm này không chỉ thể hiện tính công bằng và minh bạch mà còn đảm bảo rằng quyền lợi thừa kế được thực hiện đúng pháp luật và đạo đức. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hay các vấn đề pháp lý cần hỗ trợ, hãy liên hệ ngay với Luật Hoàng Nguyễn để được hỗ trợ nhanh nhất. Đừng quên theo dõi website của Luật Hoàng Nguyễn để có được những thông tin mới và chính xác nhất về các vấn đề liên quan đến pháp luật nhé.