Thời điểm mở thừa kế là khi nào? Không có di chúc thì chia thế nào?

Thời điểm mở thừa kế là khi nào? Liệu không có di chúc có được mở thừa kế không? Những câu hỏi này thường gây ra nhiều băn khoăn cho các gia đình khi đối diện với việc mất mát người thân. Trong bài viết này, Luật Hoàng Nguyễn sẽ giải đáp chi tiết về quy định pháp luật liên quan đến thời điểm mở thừa kế, cũng như các trường hợp thừa kế.

Thừa kế là gì?

Thừa kế là việc chuyển giao tài sản, quyền lợi và nghĩa vụ của một người đã qua đời cho những người còn sống theo quy định của pháp luật hoặc theo di chúc mà người qua đời để lại. Thừa kế có thể bao gồm tài sản vật chất (như nhà cửa, đất đai, tiền bạc) và tài sản phi vật chất (như quyền sử dụng đất, quyền sở hữu trí tuệ).

Quy định pháp luật về thời điểm mở thừa kế là khi nào?

Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015 quy định thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày theo xác định của Tòa án tuyên bố. Đây là thời điểm bắt đầu quá trình chia thừa kế và xác định những người thừa kế hợp pháp theo quy định của pháp luật hoặc theo di chúc.

Các trường hợp thừa kế

Thừa kế theo di chúc

Thừa kế theo di chúc là một trong những phương thức quan trọng để chuyển giao tài sản của người đã qua đời theo ý nguyện của họ. Di chúc có thể được lập bằng văn bản hoặc bằng lời nói. Di chúc bằng văn bản có thể là di chúc tự viết tay, di chúc có người làm chứng, hoặc di chúc được công chứng, chứng thực. Di chúc bằng lời nói chỉ hợp pháp khi được lập trong tình trạng nguy cấp và có ít nhất hai người làm chứng.

Di chúc phải được lập một cách tự nguyện, rõ ràng, không bị ép buộc, lừa dối hoặc đe dọa. Nội dung di chúc không được trái pháp luật, đạo đức xã hội và phải tuân thủ các điều kiện về hình thức và nội dung do pháp luật quy định.

Người lập di chúc có quyền chỉ định người thừa kế, truất quyền hưởng di sản của người thừa kế, phân chia di sản cho từng người thừa kế, và dành một phần tài sản để di tặng hoặc làm từ thiện. Họ cũng có nghĩa vụ đảm bảo di chúc được lập hợp pháp, rõ ràng và minh bạch để tránh những tranh chấp sau này.

Thừa kế không có di chúc

Thừa kế không có di chúc là việc phân chia tài sản của người đã qua đời mà không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp. Trong trường hợp này, tài sản sẽ được phân chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.

Thứ tự ưu tiên của người thừa kế

1. Hàng thừa kế thứ nhất: Bao gồm vợ/chồng, cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người để lại di sản.
2. Hàng thừa kế thứ hai: Bao gồm ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột của người để lại di sản; cháu ruột của người để lại di sản mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.
3. Hàng thừa kế thứ ba: Bao gồm cụ nội, cụ ngoại của người để lại di sản; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người để lại di sản; cháu ruột của người để lại di sản mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người để lại di sản mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Lưu ý khi phân chia tài sản theo hàng thừa kế

Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Chỉ khi không còn ai ở hàng thừa kế trước mới chuyển sang hàng thừa kế tiếp theo.

Nếu người để lại di sản có con chưa thành niên, cha mẹ già yếu, người thừa kế bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì pháp luật có những quy định bảo vệ quyền lợi cho các đối tượng này. Khi phân chia tài sản thừa kế, phải đảm bảo các nghĩa vụ về tài sản mà người để lại di sản chưa thực hiện xong, như nợ, thuế, và các nghĩa vụ tài chính khác.

Kết luận

Thời điểm mở thừa kế là một khía cạnh quan trọng trong lĩnh vực pháp lý và di sản. Việc xác định thời điểm này đòi hỏi sự hiểu biết và tuân thủ đúng các quy định pháp lý để tránh xung đột và tranh chấp. Thông thường, thời điểm mở thừa kế xảy ra sau khi người chủ thể của di sản qua đời. Quá trình này thường đòi hỏi sự can thiệp của các cơ quan chức năng và pháp lý để xác định và chia đều tài sản cho các người thừa kế theo quy định của pháp luật. Việc nắm rõ thời điểm và quy định thời điểm mở thừa kế là khi nào giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan và tránh những tranh chấp không đáng có trong gia đình. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào hay cần tư vấn thêm về vấn đề ngày, hãy liên hệ ngay với Luật Hoàng Nguyễn để được hỗ trợ chi tiết!